Gmina Kąty Wrocławskie charakteryzuje się zróżnicowanym zagospodarowaniem przestrzennym. Można wyróżnić kilka charakterystycznych obszarów ze względu na ich użytkowanie, szczególnie tereny: rolne, mieszkaniowe, aktywności gospodarczej, leśne. Większość terenów gminy przeznaczonych jest pod produkcję rolną.
Na terenie gminy można wyróżnić 2 centra o szczególnym natężeniu zabudowy o funkcji aktywności gospodarczej - produkcyjnej, usługowej, składowo-magazynowej (istniejącej lub planowanej). Największe zagęszczenie tego rodzaju zagospodarowania terenu znajduje się w łuku ciągnącym się od Pietrzykowic przez Nową Wieś Wrocławską, wzdłuż autostrady A4 i A8 (Autostradowej Obwodnicy Wrocławia) do wschodnich granic gminy. Drugi ważny ośrodek aktywności gospodarczej znajduje się na przedmieściach Kątów Wrocławskich, w bezpośredniej okolicy węzła autostradowego „Kąty Wrocławskie”. Rozmieszczenie tego typu stref w sąsiedztwie ważnych węzłów drogowych daje możliwości najefektywniejszego wykorzystania obecności drogi o znaczeniu międzynarodowym (E40), a także stanowi często bufor między szkodliwym wpływem ruchu samochodowego na autostradach, a zabudową typowo mieszkalną.
W każdej miejscowości gminy wyznaczone są w obowiązujących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego rezerwy terenowe przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową i mieszkaniowo-usługową. W związku z oddziaływaniem miasta Wrocławia na charakter gminy, najdynamiczniej w zakresie budownictwa mieszkaniowego rozwija się północno - wschodnia jej część oraz miasto Kąty Wrocławskie. Miejscowości takie jak Smolec, Krzeptów, Mokronos Dolny, Mokronos Górny, Gądów, Jaszkotle czy Pietrzykowice przechodzą intensywnie proces semiurbanizacji. Zabudowa typu podmiejskiego, w większym bądź mniejszym stopniu, pojawia się we wszystkich miejscowościach gminy, jednakże jej najdynamiczniejszy przyrost można zauważyć w obrębach Smolec, Krzeptów, Gądów-Jaszkotle i Pietrzykowice-Rybnica oraz w samym mieście Kąty Wrocławskie.
Gminę Kąty Wrocławskie na tle kraju wyróżnia fakt iż 100% jej powierzchni objęte jest miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. Średnia dla obszaru kraju wynosi około 24%. W gminie obowiązuje 258 planów miejscowych, z czego 35 planów uchwalono w roku 1996 i obejmują one 80% całkowitej powierzchni gminy. Powierzchnia gminy wynosi 17669,6010 ha. Znakomitą większość stanowią grunty chronionych klas bonitacyjnych I-III (10622,5255 ha). Na etapie sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego takie grunty wymagają zgody, w formie decyzji, Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze. Na przestrzeni lat, w trakcie sporządzania projektów wydano 133 decyzje. Uzyskano zgodę na zmianę przeznaczenia z gruntów rolnych na cele nierolnicze w sumie dla 2458,31 ha, z czego w 2022 r. w ramach 4 złożonych wniosków otrzymano zgodę na 5,3370 ha pod tereny aktywności gospodarczej z 119,0602 ha wnioskowanych oraz 0,1892 ha pod tereny zabudowy mieszkaniowej z 14,782 ha wnioskowanych. Stanowi to 1/5 wszystkich gruntów chronionych na obszarze gminy. 1653 ha możliwych do zabudowania wciąż pozostaje niewyłączonych z produkcji rolniczej. Powierzchnia terenów mieszkaniowych w Gminie Kąty Wrocławskie ogółem zajmuje około 1321 ha. W roku sprawozdawczym uchwalono plany miejscowe wyznaczające 21 ha pod zabudowę mieszkaniową, nie uchwalono planu miejscowego wyznaczającego nowe tereny inwestycyjne. W planach miejscowych wyznaczono 721 ha rezerwy terenowej pod funkcje mieszkaniowe, co stanowi możliwość osiedlenia się dla kolejnych 13 000 osób. Największe rezerwy pod budownictwo mieszkaniowe są w obrębach: Kąty Wrocławskie – 71 ha, Smolec –70 ha, Kębłowice – 45,5 ha, Sadków – 43,7 ha. Dla porównania: obecnie wszystkie tereny zagospodarowane we wsi Sadków zajmują około 28 ha.
W latach poprzednich w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego wskazano około 800 ha pod zabudowę przemysłową i usługową (nie wliczając terenów eksploatacji złóż kruszyw), które zostały wykorzystane w około 2/3. Rezerw terenowych pod funkcje przemysłowo-usługowe pozostało: 170 ha w Kątach Wrocławskich i Nowej Wsi Kąckiej, 95 ha w rejonie węzła autostradowego Pietrzykowice - Nowa Wieś Wrocławska.
W chwili obecnej wszystkich zainwestowanych nierolniczo terenów jest około 6000 ha. Rok 2022 kolejny raz przyniósł na obszarze gminy istotny wzrost inwestycji budowlanych. Realizowane są pozwolenia na budowę wydawane w latach poprzednich. Zatem areał terenów zainwestowanych wzrośnie, ale wskaźniki te do czasu zakończenia trwających procesów budowlanych nie ulegną zmianie, ponieważ wówczas dokonane zostaną dopiero zmiany w zasobach katastralnych. Starosta Powiatu Wrocławskiego na terenie gminy w roku 2022 wydał 306 decyzji pozwolenia na budowę:
- na budynki mieszkalne w zabudowie jednorodzinnej – 350, jest to wzrost o ponad 22% decyzji w stosunku do roku poprzedniego,
- na budynki, w których wyznaczono lokale mieszkalne – 537,
Rok 2022 w planowaniu przestrzennym minął w cieniu opracowania przez Generalna Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowego dla przebiegu autostrady A4 i nowo projektowanej drogi ekspresowej S5. Proponowane rozwiązania projektowe, a w następstwie wybór optymalnego wariantu będzie miało decydujący wpływ na dalszy rozwój przestrzenny gminy.
W raportowanym roku prowadzono prace planistyczne nad około 35 procedurami. Ważnym elementem tworzenia aktów prawa miejscowego są konsultacje społeczne. W planowaniu przestrzennym dedykowanym narzędziem do tego celu są debaty publiczne nad wyłożonymi do publicznego wglądu projektami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, których w roku 2022 odbyło się 29 . Zakończono prace planistyczne i uchwalono 9 planów miejscowych, w tym zaktualizowano ustalenia dla wsi: Kilianów, Krzeptów, Sokolniki i Szymanów.
W roku sprawozdawczym nie wydano dla obszaru gminy pozwoleń na budowę dla budynków wielorodzinnych.
Ze względu na zmiany legislacyjne dotyczące ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w 2022 roku wstrzymano prace nad studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kąty Wrocławskie. Rozpoczęto natomiast prace nad opracowaniem gminnej ewidencji zabytków wraz z programem ich ochrony. Zakończenie tych prac przewiduje się na pierwsze półrocze 2023.
Na obszarze gminy w roku 2022 eksploatowane były złoża kruszyw w Stoszycach, Kilianowie, Kamionnej, Pełcznicy i Zachowicach. Łączna powierzchnia eksploatacji zajmowała 109 ha. Przewidzianych do eksploatacji w planach miejscowych jest kolejne 170 ha, głównie na gruntach obrębów Stoszyce i Kamionna.
Na obszarze gminy w roku 2022 eksploatowane były złoża kruszyw w Stoszycach, Kilianowie, Kamionnej, Pełcznicy i Zachowicach. Łączna powierzchnia eksploatacji zajmowała 109 ha. Przewidzianych do eksploatacji w planach miejscowych jest kolejne 170 ha, głównie na gruntach obrębów Stoszyce i Kamionna.