Gmina Kąty Wrocławskie położona jest w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocław-skim. Graniczy z miastem Wrocław, a także z gminami: Mietków, Kobierzyce, Sobótka, położonymi w powiecie wrocławskim oraz gminami Kostomłoty i Miękinia, położonymi w powiecie średzkim.


Miasto Kąty Wrocławskie leży w odległości około 15 km od granic Wrocławia. Gmina zajmuje powierzch-nię 176,5 km². Sieć osadniczą tworzą: miasto Kąty Wrocławskie oraz 44 wsie i przysiółki (39 sołectw). Na dzień 31.12.2021 r. liczba ludności wynosiła 24 693 mieszkańców.


Głównymi ośrodkami gminy są: Kąty Wrocławskie liczące 6 581 miesz-kańców oraz wsie: Gniechowice (1 505 mieszkańców) i Smolec (5 723 miesz-kańców). Gmina Kąty Wrocławskie jest gminą o funkcji przemysłowo-rolniczej, pełni także funkcję usługowo-handlową dla miejscowej ludności. Gmina posiada dobre powiązanie ko-munikacyjne z Wrocławiem, jak i z całym regionem Dolnego Śląska za sprawą: autostrad A4 i A8, drogi krajowej nr 35, dróg wojewódzkich oraz szeregu dróg powiatowych. Przebiegająca równoleżnikowo autostrada A4 jest jedną z ważniejszych dróg o charakterze międzynarodowym. Autostrada A8 stanowi tzw. Autostradową Obwodnicę Wrocławia. Gminę przecina linia kolejowa nr 274 relacji Wrocław – Zgorzelec (odcinek wschodni linii nr 274 Wrocław Główny – Jelenia Góra), ponadto gmina posiada po-łączenie z lotniskiem Wrocław – Strachowice.

Na terenie gminy występują formy przyrody objęte ochroną, a także gatunki roślin i zwierząt objęte ochroną gatunkową:

  • Park Krajobrazowy "Dolina Bystrzycy" - utworzony rozporządzeniem Wojewody Wrocławskiego z dnia 27.10.1998 r.,
  • obszar Natura 2000 „Przeplatki nad Bystrzycą” o kodzie PLH020055,
  • obszar Natura 2000 „Łęgi nad Bystrzycą” o kodzie PLH020103,
  • Pomniki Przyrody - drzewa pomnikowe i zabytkowe aleje,
  • gatunki roślin i zwierząt objęte ochroną gatunkową, występujące głównie w granicach Parku Krajo-brazowego Doliny Bystrzycy,
  • użytek ekologiczny „Stara piaskownia”.

 

Ponadto na obszarze gminy znajduje się wiele obiektów zabytkowych posiadających walory historyczne, takie jak kościoły oraz obiekty pałacowo-dworskie. Najbardziej wartościowe z nich objęte są ochroną i znajdują się w strefach konserwatorskich.


Gmina Kąty Wrocławskie należy do makroregionu Niziny Śląskiej, mezoregionu Równiny Wro-cławskiej oraz mikroregionu Równiny Wrocławskiej, zwanej także Równiną Kącką. Ukształtowanie te-renu gminy jest mało zróżnicowane. Obszar ma charakter równinny. Najwyższy punkt gminy to 187,8 m n.p.m. (Zachowice), najniższy 119,5 m n.p.m. (Samotwór).
Na terenie gminy występują gleby brunatnoziemne (gleby brunatne właściwe i płowe), czarne ziemie oraz mady rzeczne w dolinach rzek. Ze względu na wysokie klasy bonitacyjne gleb, szczególnie korzystne warunki do produkcji rolnej i wyposażenie w urządzenia infrastruktury rolnej, znaczny obszar gminy podlega ochronie na podstawie przepisów dot. ochrony gruntów rolnych. Gmina posiada małą lesistość. Lasy i zadrzewienia zajmują niecałe 8% powierzchni ogólnej gminy i skoncentrowane są w dolinach rzek: Bystrzycy, Strzegomki i Czarnej Wody. Teren gminy w całości należy do dorzecza rzeki Odry. Płyną tu: Bystrzyca, Strzegomka i Czarna Woda oraz mniejsze cieki m.in. Kasina, Ługowina, Nie-słusz, Potok Karczycki, Rów Kątecki.

Fot. B. Płuska
Fot. B. Płuska


Gmina posiada zasoby surowców mineralnych. Na terenie gminy znajduje się kilkanaście udo-kumentowanych złóż surowców naturalnych w obrębach: Kamionna, Kilianów-Szymanów, Nowa Wieś Kącka, Pełcznica, Sośnica-Różaniec, Stoszyce, Wszemiłowice-Jurczyce, Zachowice. Są to wyłącznie ko-paliny, których eksploatacja następować może metodą odkrywkową. Eksploatacja następuje obecnie w obrębach: Kamionna, Kilianów-Szymanów, Pełcznica, Sośnica-Różaniec, Stoszyce, Zachowice. Na terenie gminy wody podziemne występują w utworach piaszczystych czwartorzędu i trze-ciorzędu, w tym tzw. struktura wodonośna Bogdaszowice. Część gminy położona jest w zasięgu głów-nego zbiornika wód podziemnych GZWP - Subzbiornik nr 319. Stanowi on obszar wysokiej ochrony wód.


Atrakcyjność turystyczna gminy Kąty Wrocławskie podkre-ślona jest poprzez wytyczone szlaki: niebieski, zielony, żółty. Przez gminę przebiega również szlak rowerowy EuroVelo 9. Ocenia się, że powyższe uwarunkowania lokalizacyjne czynią gminę atrakcyjną oraz świadczą o wysokim potencjale rozwoju na tle gmin sąsiednich, jak i w skali całego regionu Dolnego Śląska.

 

Fot. W. Jurewicz
Fot. W. Jurewicz