Najważniejsze zadania z zakresu ochrony środowiska na terenie Gminy Kąty Wrocławski to ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami, ochrona wód i powierzchni ziemi, doskonalenie systemu gospodarki odpadami, ochrona ludzi i środowiska przed hałasem oraz ochrona przyrody i edukacja ekologiczna.
Najważniejsze zadania z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Kąty Wrocławski to ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami, ochrona wód i powierzchni ziemi, doskonalenie systemu gospodarki odpadami, ochrona ludzi i środowiska przed hałasem oraz ochrona przyrody i edukacja ekologiczna
Program Ochrony Środowiska
Program ochrony środowiska jest dokumentem stwarzającym na szczeblu gminy podstawy do realizacji polityki ekologicznej państwa. W 2022 r. opracowano Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kąty Wrocławskie na lata 2022-2026 z perspektywą do roku 2030. Dokument został przyjęty Uchwałą Nr LVIII/746/22 Rady Miejskiej w Kątach Wrocławskich w dniu 24 listopada 2022 r.
W programie przedstawiono spójność z dokumentami strategicznymi i programowymi, a także ogólną charakterystykę gminy w zakresie: położenia administracyjnego i geograficznego, warunków klimatycznych, uwarunkowań demograficznych, działalności gospodarczej, infrastrukturze technicznej i strukturze użytkowania paliw i energii, odnawialnych źródeł energii. Oceniony został również aktualny stan środowiska w zakresie: klimatu i jakości powietrza, hałasu, pól elektromagnetycznych, gospodarowania wodami, gospodarki wodno-ściekowej, zasobów geologicznych, gleb i powierzchni ziemi, gospodarki odpadami i zapobieganiu powstawania odpadów, zasobów przyrodniczych, zagrożeń poważnymi awariami. Dokument określa również najważniejsze zadania, których realizacja w latach 2022 – 2026 ma doprowadzić do poprawy lub utrzymania jakości poszczególnych elementów środowiska na terenie gminy. Pełna treść Programu dostępna jest są na stronie internetowej Urzędu Miasta i Gminy Katy Wrocławskie.
Ochrona powietrza
Głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza na terenie Gminy Kąty Wrocławskie są:
- źródła komunalno-bytowe: kotłownie lokalne, indywidualne paleniska domowe, emitory z zakładów użyteczności publicznej. Mają ona znaczący wpływ na lokalny stan zanieczyszczenia powietrza i są głównym powodem niskiej emisji. Emitują najczęściej zanieczyszczenia pyłowe i gazowe.
- źródła transportowe – emisja zanieczyszczeń na niskiej wysokości (składnik niskiej emisji), główne zanieczyszczenia to węglowodory, tlenki azotu, tlenek węgla, pyły, związki ołowiu, tlenki siarki,
- źródła przemysłowe – pochodzące z procesów produkcyjnych i kotłowni przemysłowych,
- zanieczyszczenia napływające spoza terenu gminy, zgodnie z kierunkiem wiatru,
- pylenie wtórne z odsłoniętej powierzchni terenu.
Z uwagi na brak centralnych ciepłowni, na terenie gminy Kąty Wrocławskie funkcjonuje rozproszony system zaopatrzenia w energię cieplną do ogrzewania i produkcji ciepłej wody użytkowej na potrzeby własne. Ciepło wytwarzane jest również w lokalnych kotłowniach osiedlowych, opalanych głównie paliwem stałym. W mniejszym stopniu wykorzystywana jest energia elektryczna, olej opałowy oraz gaz.
System pozyskiwania energii cieplnej w oparciu o paliwa stałe powoduje emisję substancji szkodliwych dla zdrowia i środowiska. W związku z tym Gmina podjęła działania mające na celu poprawę jakości powietrza, redukcję emisji gazów cieplarnianych i ograniczenie zjawiska niskiej emisji poprzez zwiększenie wykorzystania niskoemisyjnych źródeł energii i zmniejszenia zużycia energii.
Dotacje do wymiany źródeł ciepła
W 2022 r. Gmina realizowała program obejmujący udzielanie dotacji do wymiany pieców opalanych paliwem stałe na nowe, ekologiczne kotły (uchwała nr LIV/695/22 Rady Miejskiej w Kątach Wrocławskich z dnia 30 czerwca 2022 r. w sprawie przyjęcia regulaminu udzielania dotacji celowej na dofinansowanie zadań z zakresu ochrony środowiska, obejmujących trwałą zmianę systemu ogrzewania opartego na paliwie stałym na nowe, ekologiczne źródło ciepła.
Dofinansowaniu podlegała wymiana starego, nieefektywnego źródła ciepła, na nowe ekologiczne kotły gazowe, na lekki olej opałowy, urządzenia zasilane prądem elektrycznym, pompy ciepła i kotły na paliwa stałe lub biomasę charakteryzujące się parametrami co najmniej jak dla kotłów klasy 5 (wg normy PN-EN 303-5:2012).
Kwota dofinansowania wynosiła 50% poniesionych kosztów w kwocie brutto, ale nie więcej niż 7000 zł brutto na jeden lokal mieszkalny lub nieruchomość o charakterze mieszkalnym i 2 000 zł brutto na jeden lokal dla wspólnot mieszkaniowych wyposażonych w jedną kotłownię z wyłączeniem lokali posiadających odrębne źródło ciepła.
W 2022 roku udzielono 141 dotacji w kwocie łącznej 998 953,62 zł. W roku 2021 wypłacono 150 dotacji w kwocie 1 025 569,60 zł. Nastąpił nieznaczny spadek wypłaconych dotacji w stosunku do roku 2021 o 26 615,98 zł, tj. o 2,6 %.
Dotacje udzielone na wymianę nieekologicznego źródła ogrzewania w roku 2021 i 2022:
Rys. 1. Rodzaje zainstalowanych źródeł ciepła w ramach dotacji na wymianę źródeł ciepła w 2022 r.
Dotacje do instalacji odnawialnych źródeł energii
W 2022 r. Gmina realizowała program obejmujący udzielanie dotacji do instalacji odnawialnych źródeł energii w postaci pomp ciepła i kolektorów słonecznych przyjęty uchwałą nr XLVI/609/21 Rady Miejskiej w Kątach Wrocławskich z dnia 30 grudnia 2021 r. w sprawie przyjęcia „Regulaminu udzielania dotacji celowej na dofinansowanie zadań z zakresu ochrony środowiska obejmujących instalację odnawialnych źródeł energii na terenie gminy Kąty Wrocławskie”.
Dofinansowaniu podlegała instalacja pomp ciepła lub kolektorów słonecznych w nieruchomościach mieszkalnych na terenie Gminy Kąty Wrocławskie. Kwota dofinansowania wynosiła 50% poniesionych kosztów w kwocie brutto, ale nie więcej niż 3000 zł brutto na jeden lokal mieszkalny lub nieruchomość o charakterze mieszkalnym.
W 2022 r. dotacji udzielono dla 14 nieruchomości. W roku 2021 dotacji udzielono dla 12 nieruchomości.
Dotacje udzielone na instalacje OZE w roku 2021 i 2022:
Wydatki na realizację zadania z zakresu ochrony środowiska obejmującego wymianę nieekologicznych źródeł ogrzewania oraz instalację OZE w latach 2014-2022:
Ochrona wód i powierzchni ziemi
Rozbudowa kanalizacji sanitarnej eliminuje możliwość zanieczyszczenia ściekami wód i gleby. Na terenach nieobjętych systemem kanalizacji w 2022 r. realizowany był program dofinansowania do budowy przydomowych oczyszczalni ścieków, kierowany do osób fizycznych (uchwała nr V/72/19 Rady Miejskiej w Kątach Wrocławskich z dnia 21 lutego 2019 r. w sprawie przyjęcia „Regulaminu udzielania dotacji celowej na dofinansowanie części kosztów budowy przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy Kąty Wrocławskie”). Kwota dofinansowania wynosiła 50% poniesionych kosztów w kwocie brutto, ale nie więcej niż 4000 zł brutto na oczyszczalnię obsługującą budynek jednorodzinny, 5 000 zł na oczyszczalnie obsługującą budynek wielorodzinny 2, 3 lub 4 lokalowy; 7 000 zł brutto na oczyszczalnię, która obsługiwać będzie więcej niż jedną nieruchomość oraz dla wspólnot mieszkaniowych.
O dofinansowanie mogli się ubiegać władający nieruchomościami w miejscowościach niewyposażonych w kanalizację sanitarną, tj. Czerńczyce, Gniechowice, Górzyce, Kamionna, Kilianów, Kozłów, Krobielowice, Nowa Wieś Kącka, Pełcznica, Sokolniki, Różaniec, Stoszyce, Stradów, Strzeganowice, Szymanów, Wojtkowice, Zachowice. W 2022 r. udzielono 8 dotacji na budowę przydomowych oczyszczalni ścieków, na łączną kwotę 35 000,00 zł brutto. W roku 2021 udzielono 9 dotacji na kwotę 35 320,00 zł. W stosunku do roku 2021 kwota udzielonych dotacji zmniejszyła się o 320,00 zł, tj. o 0,91%.
Dotacje udzielone do budowy przydomowych oczyszczalni ścieków w roku 2021 i 2022:
Gospodarka odpadami
Analiza realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami wskazuje, że działania w ramach systemu winny być prowadzone w sposób zapewniający osiągnięcie wymaganych poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niż składowanie oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazanych do składowania. Celem gospodarki odpadami w 2022 r., był wzrost zbiórki bioodpadów w gospodarstwach domowych, co przyczyni się do większej redukcji składowania odpadów ulegających biodegradacji, jak również zwiększenie bądź utrzymanie na obecnym poziomie ilości surowców wtórnych zbieranych w sposób selektywny.
Na terenie gminy Kąty Wrocławskie funkcjonują Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych, do których mieszkańcy mogą nieodpłatnie przekazywać bioodpady, tworzywa sztuczne, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, meble i inne odpady wielkogabarytowe, zużyte opony, baterie, odpady rozbiórkowe i budowlane:
- PSZOK przy ul. Leśnej w Jurczycach,
- PSZOK przy ul. Szkolnej w Gniechowicach,
- PSZOK przy ul. Polnej w Smolcu.
Przeterminowane, czy niepotrzebne leki można wrzucać do pojemników do selektywnej zbiórki zlokalizowanych w aptekach na terenie gminy.
W ramach gospodarki odpadami w 2022 r. mieszkańcy gminy mogli ubiegać się o dofinansowanie do utylizacji wyrobów zawierających azbest, w oparciu o uchwałę nr XXV/328/16 Rady Miejskiej w Kątach Wrocławskich z dnia 24 listopada 2016 r. w sprawie przyjęcia „Regulaminu udzielania dotacji celowej na dofinansowanie części kosztów powstałych przy likwidacji pokryć dachowych i elewacji zawierających azbest z obiektów budowlanych położonych na terenie gminy Kąty Wrocławskie”. Program ma na celu minimalizację skutków zdrowotnych i likwidację szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko. Wysokość dotacji na utylizację wyrobów zawierających azbest wynosiła 20 zł brutto za 1m2 usuniętych wyrobów zawierających azbest. W roku 2022 nie udzielono dofinansowania do utylizacji wyrobów zawierających azbest z uwagi na brak zainteresowania wśród mieszkańców.
Ochrona przyrody
W ramach ochrony przyrody Gmina wspiera w działaniach organy powołane do realizacji zadań ustanowionych ustawą o ochronie przyrody. Na bieżąco monitorowane są zamierzenia związane z wycinką drzew i krzewów.
Zapisy zobowiązujące do podejmowania działań mających na celu zabezpieczanie środowiska przed negatywnym oddziaływaniem oraz ograniczanie tego oddziaływania, ochrona terenów przyrodniczo cennych przed niewłaściwym sposobem użytkowania, uwzględnienie utworzonych i planowanych obszarów ochrony przyrody wprowadza się do planów zagospodarowania przestrzennego.
W 2022 roku wydano 66 decyzji w sprawie wniosków o zezwolenie na wycinkę drzew (były to decyzje zezwalające, zmieniające i odmowne). Wykonano nasadzenie 143 szt. drzew i 192 krzewów.
Ochrona środowiska przed szkodliwym oddziaływaniem emisji zanieczyszczeń powietrza i emisji hałasu, zanieczyszczeniem wody i gleby w zakresie kompetencji udzielonych ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, realizowana jest poprzez analizę możliwych uciążliwości w procesie oceny wpływu planowanych inwestycji na środowisko i uwzględniona w postępowaniu o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
Na etapie postępowania administracyjnego analizuje się lokalizację inwestycji w odniesieniu do zapisów miejscowych planów. W ramach zadań związanych z kontrolą wpływu planowanych inwestycji na środowisko naturalne wydawane są decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięć mogących znacząco lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.
Gmina Kąty Wrocławskie realizowała zadania zlecone w związku wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym, ustawy z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw oraz ustawą z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej. Zgodnie z treścią ww. ustaw, gospodarstwom domowym wypłacano:
Dodatki
- dodatek węglowy w wysokości 3000 zł w przypadku gdy głównym źródłem ogrzewania gospodarstwa domowego jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia, kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe, zasilane paliwami stałymi takimi jak węgiel kamienny, brykiet lub pelet zawierające co najmniej 85% węgla kamiennego,
- dodatek do niektórych źródeł ciepła w wysokości:
- 3000 złotych - w przypadku gdy głównym źródłem ciepła jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia albo piec kaflowy, zasilane peletem drzewnym lub innym rodzajem biomasy, z wyłączeniem drewna kawałkowego,
- 1000 złotych - w przypadku gdy głównym źródłem ciepła jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia albo piec kaflowy, zasilane drewnem kawałkowym,
- 500 złotych - w przypadku gdy głównym źródłem ciepła jest kocioł gazowy zasilany skroplonym gazem LPG,
- 2000 złotych - w przypadku gdy głównym źródłem ciepła jest kocioł olejowy,
- dodatek dla podmiotów wrażliwych, które ponoszą koszty zakupu węgla kamiennego, brykietu lub peletu zawierających co najmniej 85% węgla kamiennego, peletu drzewnego albo innego rodzaju biomasy, gazu skroplonego LPG albo oleju opałowego, wykorzystywanych na cele ogrzewania, ustalany indywidualnie w zależności od kosztów zakupu paliwa.
W roku 2022 wypłacono:
- dodatek węglowy – 9 174 000,00 zł
- dodatek do niektórych źródeł ciepła – 1 693 500,00 zł -
- dodatek dla podmiotów wrażliwych – 118 909,94 zł