Najważniejsze zadania z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Kąty Wrocławski to ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami, ochrona wód i powierzchni ziemi, doskonalenie systemu gospodarki odpadami, ochrona ludzi i środowiska przed hałasem oraz ochrona przyrody i edukacja ekologiczna.
Program Ochrony Środowiska
Program ochrony środowiska jest dokumentem stwarzającym na szczeblu gminy podstawy do realizacji polityki ekologicznej państwa. W roku 2023 obowiązywał Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kąty Wrocławskie na lata 2022-2026 z perspektywą do roku 2030, przyjęty Uchwałą Nr LVIII/746/22 Rady Miejskiej w Kątach Wrocławskich w dniu 24 listopada 2022 r.
W programie przedstawiono spójność z dokumentami strategicznymi i programowymi, a także ogólną charakterystykę gminy oraz oceniony został również aktualny stan środowiska. Dokument określa również najważniejsze zadania, których realizacja w latach 2022 – 2026 ma doprowadzić do poprawy lub utrzymania jakości poszczególnych elementów środowiska na terenie gminy.
Ochrona powietrza
Głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza na terenie Gminy Kąty Wrocławskie są:
- źródła komunalno-bytowe: kotłownie lokalne, indywidualne paleniska domowe, emitory z zakładów użyteczności publicznej. Mają one znaczący wpływ na lokalny stan zanieczyszczenia powietrza i są głównym powodem niskiej emisji. Emitują najczęściej zanieczyszczenia pyłowe
i gazowe. - źródła transportowe – emisja zanieczyszczeń na niskiej wysokości (składnik niskiej emisji), główne zanieczyszczenia to węglowodory, tlenki azotu, tlenek węgla, pyły, związki ołowiu, tlenki siarki,
- źródła przemysłowe – pochodzące z procesów produkcyjnych i kotłowni przemysłowych,
- zanieczyszczenia napływające spoza terenu gminy, zgodnie z kierunkiem wiatru,
- pylenie wtórne z odsłoniętej powierzchni terenu.
Z uwagi na brak centralnych ciepłowni, na terenie gminy Kąty Wrocławskie funkcjonuje rozproszony system zaopatrzenia w energię cieplną do ogrzewania i produkcji ciepłej wody użytkowej na potrzeby własne. Ciepło wytwarzane jest również w lokalnych kotłowniach osiedlowych, opalanych głównie paliwem stałym. W mniejszym stopniu wykorzystywana jest energia elektryczna, olej opałowy oraz gaz.
System pozyskiwania energii cieplnej w oparciu o paliwa stałe powoduje emisję substancji szkodliwych dla zdrowia i środowiska. W związku z tym Gmina podjęła działania mające na celu poprawę jakości powietrza, redukcję emisji gazów cieplarnianych i ograniczenie zjawiska niskiej emisji poprzez zwiększenie wykorzystania niskoemisyjnych źródeł energii i zmniejszenia zużycia energii.
Dotacje do wymiany źródeł ciepła
W 2023 r. Gmina realizowała program obejmujący udzielanie dotacji do wymiany pieców opalanych paliwem stałe na nowe, ekologiczne źródła ciepła, przyjęty uchwałą nr LIV/695/22 Rady Miejskiej w Kątach Wrocławskich z dnia 30 czerwca 2022 r. w sprawie przyjęcia regulaminu udzielania dotacji celowej na dofinansowanie zadań z zakresu ochrony środowiska, obejmujących trwałą zmianę systemu ogrzewania opartego na paliwie stałym na nowe, ekologiczne źródło ciepła.
Dofinansowaniu podlegała wymiana starego, nieefektywnego źródła ciepła, na nowe ekologiczne kotły gazowe, na lekki olej opałowy, urządzenia zasilane prądem elektrycznym, pompy ciepła
i kotły na paliwa stałe lub biomasę charakteryzujące się parametrami co najmniej jak dla kotłów klasy 5 (wg normy PN-EN 303-5:2012).
Kwota dofinansowania wynosiła 50% poniesionych kosztów w kwocie brutto, ale nie więcej niż 7000 zł brutto na jeden lokal mieszkalny lub nieruchomość o charakterze mieszkalnym i 2 000 zł brutto na jeden lokal dla wspólnot mieszkaniowych wyposażonych w jedną kotłownię z wyłączeniem lokali posiadających odrębne źródło ciepła.
W 2023 roku udzielono 49 dotacji do wymiany źródeł ciepła w kwocie łącznej 373 683,10 zł.
W roku 2022 wypłacono 141 dotacji w kwocie 998 953,62 zł. Nastąpił znaczny spadek wypłaconych dotacji w stosunku do roku 2022, tj. 62,6 %. Należy podkreślić, że wszystkie prawidłowo złożone wnioski o dofinansowanie zostały pozytywnie rozpatrzone, ponadto Gmina realizowała kampanię informacyjną w zakresie możliwości pozyskania dofinansowania. Spadek zainteresowania dotacjami wśród mieszkańców Gminy mógł być spowodowany niestabilną sytuacją na rynku paliw, wzrostem cen gazu i energii elektrycznej, a także wzrostem cen towarów i usług.
Dotacje do instalacji odnawialnych źródeł energii
W 2023 r. Gmina realizowała program obejmujący udzielanie dotacji do instalacji odnawialnych źródeł energii w postaci pomp ciepła i kolektorów słonecznych, przyjęty uchwałą nr XLVI/609/21 Rady Miejskiej w Kątach Wrocławskich z dnia 30 grudnia 2021 r. w sprawie przyjęcia „Regulaminu udzielania dotacji celowej na dofinansowanie zadań z zakresu ochrony środowiska obejmujących instalację odnawialnych źródeł energii na terenie gminy Kąty Wrocławskie”.
Dofinansowaniu podlegała instalacja pomp ciepła lub kolektorów słonecznych w nieruchomościach mieszkalnych na terenie Gminy Kąty Wrocławskie. Kwota dofinansowania wynosiła 50% poniesionych kosztów w kwocie brutto, ale nie więcej niż 3 000 zł brutto na jeden lokal mieszkalny lub nieruchomość o charakterze mieszkalnym.
W 2023 r. udzielono 10 dotacji, w łącznej kwocie 28 115,00 zł. W roku 2022 udzielono 14 dotacji, w łącznej kwocie 42 000,00 zł. Nastąpił spadek wypłaconych dotacji w stosunku do roku 2022
o 33,1 %. Należy podkreślić, że wszystkie prawidłowo złożone wnioski o dofinansowanie zostały pozytywnie rozpatrzone, ponadto Gmina realizowała kampanię informacyjną w zakresie możliwości pozyskania dofinansowania. Spadek zainteresowania dotacjami wśród mieszkańców Gminy mógł być spowodowany wzrostem cen towarów i usług. Rozwój technologii wpływa również na nikłe zainteresowanie instalacją kolektorów słonecznych, służących do podgrzewania ciepłej wody użytkowej.
Ochrona wód i powierzchni ziemi
Na terenach nieobjętych systemem kanalizacji w 2023 r. realizowany był program dofinansowania do budowy przydomowych oczyszczalni ścieków, kierowany do osób fizycznych (uchwała nr V/72/19 Rady Miejskiej w Kątach Wrocławskich z dnia 21 lutego 2019 r. w sprawie przyjęcia „Regulaminu udzielania dotacji celowej na dofinansowanie części kosztów budowy przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy Kąty Wrocławskie”). Kwota dofinansowania wynosiła 50% poniesionych kosztów w kwocie brutto, ale nie więcej niż 4000 zł brutto na oczyszczalnię obsługującą budynek jednorodzinny, 5 000 zł na oczyszczalnie obsługującą budynek wielorodzinny 2, 3 lub 4 lokalowy; 7 000 zł brutto na oczyszczalnię, która obsługiwać będzie więcej niż jedną nieruchomość oraz dla wspólnot mieszkaniowych.
O dofinansowanie mogli się ubiegać władający nieruchomościami w miejscowościach niewyposażonych w kanalizację sanitarną, tj. Czerńczyce, Gniechowice, Górzyce, Kamionna, Kilianów, Kozłów, Krobielowice, Nowa Wieś Kącka, Pełcznica, Sokolniki, Różaniec, Stoszyce, Stradów, Strzeganowice, Szymanów, Wojtkowice, Zachowice. W 2023 r. udzielono 7 dotacji na budowę przydomowych oczyszczalni ścieków, na łączną kwotę 28 651,35 zł brutto. W roku 2022 udzielono 8 dotacji na kwotę 35 000,00 zł. W stosunku do roku 2022 kwota udzielonych dotacji zmniejszyła się o 18,14 %.
Gospodarka odpadami
Działania w ramach systemu gospodarowania odpadami winny być prowadzone w sposób zapewniający osiągnięcie wymaganych poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niż składowanie oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazanych do składowania.
Odpady segregowane odbierane są od właścicieli nieruchomości zamieszkałych w ramach gminnego systemu odbioru odpadów.
Na terenie gminy Kąty Wrocławskie funkcjonują Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych, do których mieszkańcy mogą nieodpłatnie przekazywać bioodpady, tworzywa sztuczne, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, meble i inne odpady wielkogabarytowe, zużyte opony, baterie, odpady rozbiórkowe i budowlane:
- PSZOK przy ul. Leśnej w Jurczycach,
- PSZOK przy ul. Szkolnej w Gniechowicach,
- PSZOK przy ul. Polnej w Smolcu.
Dodatkowo przeterminowane, czy niepotrzebne leki można wrzucać do pojemników do selektywnej zbiórki zlokalizowanych w aptekach na terenie gminy.
Gmina nie objęła systemem odbioru odpadów nieruchomości niezamieszkałych.
W ramach gospodarki odpadami w roku 2023 Gmina Kąty Wrocławskie zrealizowała zadanie pn. „Usuwanie wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Kąty Wrocławskie w 2023 r.”, przy wsparciu finansowym Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu.
Zgodnie z umową zawartą 27 marca 2023 r. pomiędzy Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu a Gminą Kąty Wrocławskie na realizację przedmiotowego zadania Gmina otrzymała dotację w wysokości 14 560,00 brutto. Całkowity koszt usunięcia wyrobów azbestowych wyniósł 68 953,16 zł.
Uzyskany efekt ekologiczny i rzeczowy wg źródła pochodzenia materiałów zawierających azbest:
- 33,12 Mg – usunięcie wyrobów zawierających azbest (z demontażem),
- 19,42 Mg – usunięcie wyrobów zawierających azbest (bez demontażu).
Łącznie usunięto i przekazano do utylizacji 52,54 Mg wyrobów zawierających azbest.
Celem wyeliminowania zagrożenia dla ludzi i zwierząt oraz środowiska, w trybie art. 26a ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach zrealizowano zadanie obejmujące usunięcie porzuconych na nieruchomości gminnej odpadów niebezpiecznych o kodzie 16 81 01* w ilości 7,88 Mg (koszt 40 849,92 zł) oraz innych niż niebezpieczne o kodzie 16 81 02 w ilości 10,2 Mg (koszt 10 990,00 zł). W ramach ochrony powierzchni ziemi przed zanieczyszczeniem, w trybie wykonania zastępczego usunięto również 65,22 Mg odpadów w postaci zużytych opon o kodzie 16 01 03. Koszt realizacji zadania wyniósł 63 323,40 zł.
Ochrona przyrody
W ramach ochrony przyrody Gmina wspiera w działaniach organy powołane do realizacji zadań ustanowionych ustawą o ochronie przyrody. Na bieżąco monitorowane są zamierzenia związane z wycinką drzew i krzewów.
W 2023 roku wydano 50 decyzji w sprawie wniosków o zezwolenie na usunięcie drzew (były to decyzje zezwalające, zmieniające i odmowne). Na terenach stanowiących własność Gminy Kąty Wrocławskie wykonano nasadzenia 165 drzew, usunięto 67 drzew i 160 m2 krzewów.
Ochrona środowiska przed szkodliwym oddziaływaniem emisji zanieczyszczeń powietrza i emisji hałasu, zanieczyszczeniem wody i gleby w zakresie kompetencji udzielonych ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w
ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, realizowana jest poprzez analizę możliwych uciążliwości w procesie oceny wpływu planowanych inwestycji na środowisko i uwzględniona w postępowaniu o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
Na etapie postępowania administracyjnego analizuje się lokalizację inwestycji w odniesieniu do zapisów miejscowych planów. W ramach zadań związanych z kontrolą wpływu planowanych inwestycji na środowisko naturalne wydawane są decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięć mogących znacząco lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.
Pomoc społeczna
Gmina Kąty Wrocławskie w 2023 r. kontynuowała realizację zadania zleconego w związku wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym, ustawy z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw oraz ustawą z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej. Zgodnie z treścią ww. ustaw, gospodarstwom domowym w 2023 roku wypłacano:
- dodatek węglowy – 321 000,00 zł
- dodatek energetyczny do niektórych źródeł ciepła – 12 500,00 zł
- dodatek elektryczny – 349 000