Pomoc społeczna

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kątach Wrocławskich jest jednostką organizacyjną Gminy powołaną do realizacji zadań pomocy społecznej. W 2023 r. zatrudniał 24 pracowników w pełnym wymiarze czasu pracy, 2 na umowę zlecenie, a z 8 wykonawcami współpracował w ramach umów o świadczenie usług.

Na ogólną liczbę klientów Ośrodka składają się rodziny i osoby uzyskujące wparcie z tytułu:

• pomocy społecznej
• asystenta rodziny
• stypendiów i zasiłków szkolnych
• dodatków mieszkaniowych
• świadczeń rodzinnych
• funduszu alimentacyjnego
• świadczeń wychowawczych
• zasiłków dla opiekunów
• programu Karta Dużej Rodziny
• świadczeń i pomocy dla Uchodźców z Ukrainy
• programów rządowych
• profilaktyki uzależnień
• przeciwdziałania przemocy domowej

Realizacja świadczeń z pomocy społecznej

Pomoc społeczna jako instytucja polityki społecznej państwa ma na celu umożliwienie przezwyciężenia przez osoby i rodziny trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne cele, zasoby i możliwości. W gminie Kąty Wrocławskie problemy mieszkańców najczęściej związane były z ubóstwem, bezrobociem, niepełnosprawnością i długotrwałą chorobą, co znajduje odzwierciedlenie w ilości osób/rodzin korzystających z różnych form pomocy materialnej.

Ośrodek realizował wieloletni program rządowy „Posiłek w szkole i w domu”. Celem programu było zapewnienie pomocy w zakresie dożywiania osobom dorosłym, dzieciom i młodzieży z rodzin o niskich dochodach lub znajdujących się w trudnej sytuacji.  W 2023 r. programem objętych zostało 112 osób, w tym:

• 8 dzieci do czasu podjęcia nauki w szkole podstawowej
• 16 uczniów do czasu ukończenia szkoły ponadpodstawowej lub szkoły ponadgimnazjalnej
• 88 osób dorosłych

Ośrodek realizował również zadanie wynikające z ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, polegające na potwierdzaniu prawa do świadczeń opieki zdrowotnej na okres 90 dni. Pomoc  przyznawana jest m.in. po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego oraz spełnieniu kryterium dochodowego, o którym mowa w ustawie o pomocy społecznej. W 2023 r. z tej formy pomocy skorzystało 36 osób.

Asystent rodziny

Wprowadzona w 2011 r. ustawa o pieczy zastępczej i wspieraniu rodziny nakłada obowiązek wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych. Wspieranie rodzin jest  prowadzone za jej zgodą i przy aktywnym udziale, z uwzględnieniem zasobów własnych oraz źródeł wsparcia zewnętrznego. Wsparciem objęte zostały rodziny z wieloma dysfunkcjami. Dla części tych rodzin ustanowiony był nadzór kuratora z uwagi na nienależyte wykonywanie władzy rodzicielskiej. Praca asystenta polegała na zdiagnozowaniu przy wsparciu pracownika socjalnego sytuacji rodziny pod kątem problemów i potrzeb, a następnie wraz z rodziną opracowania planu działania
w celu przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej.

W 2023 r. asystent rodziny pracował z 12 rodzinami, z czego 7 zobowiązanych zostało do pracy z asystentem rodziny przez sąd. W okresie tym asystent zakończył pracę z 4 rodzinami, w tym:

• u 1 rodziny ze względu na osiągnięty efekt współpracy
• u 2 rodzin ze względu na zaprzestanie współpracy z rodziną
• u 1 ze względu na zmianę miejsca zamieszkania

Dla rodzin mających problemy opiekuńczo-wychowawcze zrealizowano w 2023 r. Akademię Umiejętności Rodzicielskich. 

Stypendia i zasiłki szkolne

Stypendium szkolne to pomoc, którą może otrzymać uczeń znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej, wynikającej z niskich dochodów na osobę w rodzinie. Natomiast zasiłek szkolny to pomoc, która może być przyznana w przypadku śmierci rodzica lub prawnego opiekuna, klęski żywiołowej, wydatków związanych z długotrwałą chorobą ucznia lub członka rodziny lub innych szczególnych okoliczności.

W 2023 r. przyznano:

• 4 zasiłki szkolne

Nie przyznano żadnego stypendium szkolnego z uwagi na przekroczone kryterium dochodowe osób ubiegających się o pomoc (2 rodziny).

Dodatki mieszkaniowe

Dodatek mieszkaniowy to świadczenie wypłacane osobom w trudnej sytuacji finansowej z przeznaczeniem na opłaty mieszkaniowe. Jest to specjalne dofinansowanie wydatków mieszkaniowych ponoszonych w związku z zajmowaniem lokalu mieszkalnego. W 2023 r. z pomocy w tej formie skorzystało 35 rodzin/osób. 

Świadczenia rodzinne

Świadczenia rodzinne są formą pomocy mającą na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dzieci lub pokrycie wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby, osobie z niepełnosprawnością. Świadczeniami rodzinnymi są zasiłki rodzinne wraz z dodatkami, świadczenie rodzicielskie, świadczenia opiekuńcze oraz jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka. W 2023 r. ze świadczeń rodzinnych skorzystały 483 osoby/rodziny. Od stycznia 2017 r. weszła również w życie ustawa „Za życiem”, na podstawie której można uzyskać jednorazową pomoc w wysokości 4000 zł z tytułu urodzenia dziecka z ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniem albo nieuleczalną chorobą zagrażającą życiu, a zamiany te powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu.

Fundusz alimentacyjny

Fundusz alimentacyjny jest systemem wsparcia z budżetu państwa dla osób uprawnionych do alimentów, które ich nie otrzymują. Do świadczeń uprawnione są osoby znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej. Oprócz wypłaty świadczeń, pracownicy Ośrodka prowadzą działania wobec dłużników alimentacyjnych, mające na celu poprawę wyegzekwowanie należnych kwot alimentów. 

Świadczenia wychowawcze „500 plus”

Świadczenie wychowawcze to forma wsparcia dla rodzin z dziećmi, która ma na celu częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych. Od czerwca 2022 r. zadanie realizowane jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kątach Wrocławskich w dalszym ciągu prowadzi jednak postępowania z wniosków złożonych do końca maja 2022r. W 2023r. wypłacono świadczenia na 6 dzieci, które przekazane zostały 5 rodzinom.

Zasiłki dla opiekunów

Zasiłek dla opiekuna to świadczenie dla osób, które sprawują opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny oraz spełniają warunki ustawowe. W 2023 r. z tej formy pomocy skorzystały 2 osoby.

Karta Dużej rodziny

Program „Karta Dużej Rodziny” dla rodzin wielodzietnych ma na celu umożliwienie rodzinom z 3 dzieci i więcej  uczestniczenie w życiu kulturalnym, korzystania z oferty rekreacyjnej czy środków transportu w niższych cenach. Posługując się specjalnymi kartami, członkowie rodzin z przynajmniej trojgiem dzieci mogą korzystać ze zniżek na wybrane towary i usługi (np. przejazdy PKP, bilety wstępu do obiektów kulturalno-rozrywkowych i sportowych). W 2023 r. wydano 52 karty. 

Świadczeń i pomocy dla Uchodźców z Ukrainy

W związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy, uchodźcom zamieszkującym na terenie naszej gminy udzielana była niezbędna pomoc i wsparcie. W ramach działań przekazanych do realizacji, Ośrodek świadczył pomoc w następującym zakresie:

• Pomoc finansowa w wysokości 300 zł na osobę

Obywatelom Ukrainy przysługuje pomoc w postaci jednorazowego świadczenia pieniężnego w wysokości 300 zł na osobę, przeznaczonego na utrzymanie, w szczególności na pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe. W 2023 r. pomoc otrzymało 191 osób.

• Bezpłatna pomoc psychologiczna

Ośrodek zapewnia pomoc psychologiczną zarówno dzieciom jak i osobom dorosłym. W jednostce zatrudniony jest psycholog ukraińskojęzyczny. Oprócz pomoc w formie konsultacji, rozmów wspierających, psycholog we współpracy z pracownikiem socjalnym sprawuje stały nadzór  nad osobami, które postanowieniem sądu zostały ustanowione opiekunami tymczasowymi dla dzieci opuszczających kraj bez rodziców. Z pomocy psychologa w 2023 r. skorzystało 97 osób. 

• Świadczenie 40 zł

Osoby zapewniające zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy, mogą otrzymać świadczenie w wysokości 40 zł za każdy dzień pomocy. Świadczenie przysługuje za okres faktycznego zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia, nie dłużej niż za okres 120 dni. W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres wypłaty świadczenia może być przedłużony. W 2023 r. udzielono wsparcia w związku z zapewnieniem wyżywienia i zakwaterowania 234 obywatelom Ukrainy.

• Świadczenia rodzinne

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa Ośrodek wypłacał dla obywateli Ukrainy świadczenia rodzinne. W 2023 r. z pomocy skorzystało 13 rodzin. 

Programy rządowe

• Program „Korpus Wsparcia Seniorów”

Program polegał na wsparciu seniorów w wieku 65 lat i więcej poprzez dostęp do tzw. „opieki na odległość” mającej na celu poprawę bezpieczeństwa oraz możliwość samodzielnego funkcjonowania w miejscu zamieszkania osób starszych. W ramach programu seniorom został zapewniony dostęp do tzw. „opasek bezpieczeństwa” wyposażonych m.in. w: przycisk bezpieczeństwa - sygnał SOS, detektor upadku, czujnik zdjęcia opaski, lokalizator GPS, funkcje umożliwiające komunikowanie się z centrum obsługi i opieki, funkcje monitorujące puls i saturacje. Łącznie z programu skorzystało 31 osób.

• Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej

Głównym celem Programu było wprowadzenie usług asystenta osobistego osoby niepełnosprawnej jako formy ogólnodostępnego wsparcia w wykonywaniu codziennych czynności oraz funkcjonowaniu w życiu społecznym osób z niepełnosprawnościami. Łącznie z programu skorzystało 12 osób.

• Opieka wytchnieniowa – pobyt dzienny

Program kierowany był do członków rodzin lub opiekunów, sprawujących bezpośrednią opiekę na osobami niepełnosprawnymi, którzy wymagają wsparcia w postaci doraźnej, czasowej przerwy w sprawowaniu bezpośredniej opieki nad osobami z niepełnosprawnościami. Łącznie z programu w 2023 r. skorzystało 12 osób.

Profilaktyka uzależnień

Podstawowym zadaniem Komisji jest prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu, a w szczególności zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla takich osób. W Gminie Kąty Wrocławskie Komisja realizowała swoje zadania poprzez:

• pomoc rodzinom i osobom uzależnionym poprzez rozmowy ze specjalistami ds. uzależnień w punkcie konsultacyjnym. Dane liczbowe dotyczące porad w punkcie konsultacyjnym:
  - ilość przeprowadzonych porad – 617
  - liczba konsultacji dla osób uzależnionych – 193
  - liczba konsultacji dla osób współuzależnionych – 113
  - liczba konsultacji dla osób dotkniętych przemocą – 171
  - liczba porad dotyczących rozwiązywania bieżących problemów życiowych - 140

• realizację rekomendowanych oraz autorskich programów profilaktycznych związanych z problemem uzależnień oraz przemocy w szkołach na terenie Miasta i Gminy Kąty Wrocławskie. Łącznie w programach wzięło udział 2 838 uczniów. W programach brali udział również rodzice oraz nauczyciele.
• realizację rekomendowanego programu profilaktycznego w Przedszkolu Publicznym nr 2 w Kątach Wrocławskich. Programem zostało objętych 152 dzieci, 152 rodziców oraz 75 nauczycieli.
• organizację półkolonii z elementami programu profilaktycznego na terenie Miasta i Gminy Kąty Wrocławskie. Łącznie w półkoloniach wzięło udział 591 dzieci. W ramach półkolonii realizowane były programy profilaktyczne, które obejmowały w szczególności wiedzę na temat profilaktyki uzależnień, przeciwdziałania przemocy w rodzinie, promocji zdrowego stylu życia oraz ćwiczenie umiejętności społecznych i psychologicznych. Ponadto dzieci uczestniczyły w zajęciach sportowych oraz wycieczkach.
• organizację letniego obozu harcerskiego z programem profilaktyki uzależnień, dla dzieci i młodzieży z terenu Gminy Kąty Wrocławskie. Podczas pobytu zrealizowany został program profilaktyczny „Morskie Tajemnice” w wymiarze 10 godzin dla każdej grupy. W obozie wzięło udział 40 dzieci.
• Organizację działań mających na celu wspieranie rodziny oraz przeciwdziałanie przemocy takich jak: Akademia Umiejętności Rodzicielskich, Tydzień Rodziny, Tydzień FASD.
• zajęcia wychowawcy podwórkowego - w ramach programu realizowane były zajęcia animacyjne oraz socjoterapeutyczne dostosowane do poszczególnych grup wiekowych. Zajęcia odbywały się w 10 sołectwach Pietrzykowice, Smolec, Mokronos Dolny, Gniechowice, Kębłowice, Strzeganowice, Nowa Wieś Kącka, Bogdaszowice, Nowa Wieś Wrocławska oraz Kąty Wrocławskie, na zajęcia łącznie zapisanych było 207 dzieci.
• udział członków Gminnej Komisji w pracach grup diagnostyczno - pomocowych powołanych przez Zespół Interdyscyplinarny oraz sporządzanie planów pomocy dla osób objętych działaniami grup.
• prowadzenie rozmów motywujących z osobami uzależnionymi i współuzależnionymi oraz prowadzenie działań zmierzających do objęcia osoby uzależnionej leczeniem odwykowym. Dane liczbowe dotyczące działań prowadzonych przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych:
  - ilość posiedzeń GKRPA – 12,
  - liczba osób wezwanych na posiedzenie GKRPA – 99,
  - liczba wniosków do sądu o skierowanie na leczenie odwykowe – 4,
  - liczba osób z którymi przeprowadzono rozmowy motywujące – 34,
  - liczba wniosków kierujących na badanie do biegłego w przedmiocie uzależnienia od alkoholu – 30.

Przeciwdziałanie przemocy domowej

Gmina podejmuje działania na rzecz przeciwdziałania przemocy domowej, w szczególności w ramach pracy w Zespole Interdyscyplinarnym. W Gminie Kąty Wrocławskie w związku ze zamianą przepisów dnia 19 września 2023 r. został powołany nowy Zespól Interdyscyplinarny. Głównym celem zespołu jest efektywna współpraca instytucji i organizacji na rzecz zapobiegania i zwalczania przemocy domowej oraz prowadzenie procedury "Niebieska Karta" w ramach prac grupy diagnostyczno-pomocowej.